3 khối kinh tế lớn không đạt số thu
Báo cáo của Chính phủ về tình hình ngân sách năm 2017 cho thấy ước tổng thu NSNN cả năm 2017 vượt 2,3% (27,3 nghìn tỷ đồng) so với dự toán; trong đó thu nội địa tăng khoảng 2,1%; thu từ dầu thô vượt 5,2 nghìn tỷ đồng so với dự toán trên cơ sở sản lượng tăng 1 triệu tấn, và giá bán bình quân cả năm tăng 3 USD/ thùng so với dự toán và thu từ hoạt động XNK đạt 100% dự toán.
Thẩm tra báo cáo này, Ủy ban Tài chính - ngân sách cho rằng việc tổng thu vượt dự toán đã thể hiện những nỗ lực cao trong điều hành của Chính phủ và quyết tâm với tinh thần trách nhiệm cao của ngành Tài chính, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế chịu nhiều tác động không thuận. Tuy nhiên, số tăng thu so với dự toán chủ yếu là tăng thu của ngân sách địa phương, trong khi thu ngân sách Trung ương khó đạt. Điều này sẽ gây ảnh hưởng lớn đến việc thực hiện nhiệm vụ chi của ngân sách Trung ương cũng như mục tiêu giảm bội chi NSNN.
Xem xét về cơ cấu thu NSNN, các thành viên của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã phân tích một số vấn đề nổi lên. Trước tiên là thu nội địa, tuy có khả năng vượt dự toán song, số thu từ 3 khu vực kinh tế là doanh nghiệp nhà nước, vốn đầu tư nước ngoài (FDI), doanh nghiệp ngoài quốc doanh đều không đạt dự toán. Đặc biệt, khu vực DNNN có số thu giảm mạnh nhất (-7,7%) so với dự toán, bên cạnh nguyên nhân do đẩy mạnh cổ phần hóa, cơ cấu lại DNNN còn cho thấy khả năng cạnh tranh, phát triển của khu vực này còn hạn chế.
Ngoài ra, nếu loại trừ khoản thu tiền sử dụng đất (93.500 tỷ đồng), thu cổ tức, lợi nhuận còn lại sau thuế, tiền bán vốn Nhà nước tại doanh nghiệp (120.000 tỷ đồng) và thu xổ số kiến thiết (26.200 tỷ đồng), thì số thu nội địa lại giảm so với dự toán. Kết quả giám sát thực tế cho thấy, số thu nội địa giảm một mặt đã phản ánh khả năng phục hồi tăng trưởng của nền kinh tế còn chậm, thu từ nội tại nền kinh tế chưa bền vững và thiếu tính ổn định; mặt khác là do số thu giao cho một số địa phương cao so với thực tế, như thu từ ô tô của tỉnh Quảng Nam, Vĩnh Phúc… Bên cạnh đó, việc xử lý nợ đọng thuế, tuy đã được triển khai quyết liệt, nhưng số thuế nợ đọng còn lớn (khoảng 74,9 nghìn tỷ đồng tính đến hết 31/7/2017).
Thu nội địa vượt cao so với 2016
Giải đáp những vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết: Dự toán thu NSNN năm 2017 được tính toán trên cơ sở tăng trưởng GDP cả năm là 6,7% và lạm phát 4%. Như vậy, tại dự toán 2017 so với thời điểm Chính phủ báo cáo Quốc hội tháng 10/2016 thì số thu ước tăng 16,7% so với ước thực hiện năm 2016. Trong đó, thu nội địa tăng 19,5%. Con số này được các đại biểu Quốc hội đánh giá là cao. Nếu trừ thu từ đất, xổ số kiến thiết, cổ phần hóa, cổ tức, lợi nhuận thì dự toán thu nội địa năm 2017 tăng 15,7% so với thực hiện năm 2016.
“Tỷ lệ này trong dự toán đã cao hơn gấp rưỡi so với tăng trưởng kinh tế và lạm phát. Hiện nay. Theo tính toán thực hiện thực tế còn tăng thêm 2,3% nữa thì có thể nói số thu nội địa có mức tăng cao” - Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng nhấn mạnh.
Về con số nợ đọng thuế, lãnh đạo Bộ Tài chính lý giải, theo báo cáo, con số này tính đến hết tháng 8/2017 là hơn 74 nghìn tỷ đồng, giảm so với tháng 7 là 810 tỷ đồng và chiếm 8% số thu nội địa. Tuy nhiên, trong số đó, nợ thuế có khả năng thu chỉ có 27.913 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 37,7% tổng số tiền thuế nợ; so với 31/12/2016 giảm 9,5%; so với thời điểm 31/7/2017 giảm 2,1%. Tỷ lệ tổng nợ có khả năng thu trên tổng dự toán thu nội địa là 3%.
Trong khi đó, tiền thuế nợ của người nộp thuế đã chết, mất tích, mất năng lực hành vi dân sự, liên quan đến trách nhiệm hình sự, đã tự giải thể, phá sản, ngừng, nghỉ và bỏ địa chỉ kinh doanh (không có khả năng thu hồi) là 28.088 tỷ đồng, chiếm 37,8% tổng số tiền thuế nợ; so với 31/12/2016 tăng 10,4%; so với thời điểm 31/7/2017 tăng 1%. Tiền phạt vi hành chính về thuế và tiền chậm nộp (0,03%/ngày) là 18.126 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 24,5% tổng số tiền thuế nợ.
Theo Bộ trưởng, hàng năm, số DN mới tăng thêm 60 đến 70 nghìn DN nhưng ngược lại, số cá nhân, DN ngừng nghỉ, phá sản, giải thể, bỏ địa chỉ kinh doanh cũng không ít gây ra nhiều vấn đề liên quan đến nợ thuế. Số tiền thu hồi nợ đọng thuế từ đầu năm đến nay khoảng 35 nghìn tỷ đồng, đây là con số khá cao so với những năm trước. Chính phủ đang tiếp tục kiến nghị đưa vào Nghị quyết Quốc hội cơ chế để sửa Luật Quản lý thuế nhằm xử lý số nợ này.
Về nợ công, Bộ trưởng khẳng định: “việc cơ cấu lại nợ công đang đi rất đúng, trúng và rõ hiệu quả”. Cụ thể, nếu năm 2011, nợ Chính phủ là 78,5%; nợ Chính phủ bảo lãnh là 20,6%; nợ chính quyền địa phương là 0,78% thì năm 2016, các tỷ lệ này đã thay đổi tương ứng là 82%; 6,1%; 1,18%.
Tương tự, tỷ lệ nợ trong nước và nợ nước ngoài cũng được đảo ngược từ 38,9% và 61,1% năm 2011 thành 60,2% và 39,8% năm 2016 đúng theo chủ trương cơ cấu lại nợ công, tăng vay trong nước, giảm vay nước ngoài đã được nêu ra. Kỳ hạn phát hành trái phiếu Chính phủ từ năm 2012 trở lại đây đã chuyển biến theo hướng kéo dài thời dài với lãi suất ưu đãi hơn.
Đồng tình với những lý giải của Bộ Tài chính, song Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ đưa vào báo cáo trình Quốc hội những phân tích thấu đáo hơn, mổ xẻ cụ thể các vấn đề nổi lên để tăng sức thuyết phục.
Đặc biệt, đối với dự toán năm 2018 Chính phủ đề ra là tăng thu ngân sách 6,4% so với thực hiện năm 2017, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng cần tính toán kỹ lưỡng vì đây có thể là thách thức lớn chưa có tín hiệu khả quan nào.
Năm 2018 cũng chưa có chính sách thu mới, những chính sách thu Chính phủ nêu ra vẫn chưa nhận được sự đồng thuận của xã hội, cũng chưa trình ra Quốc hội nên trước mắt, để có thể tăng thu ngân sách 2018 ngành Tài chính phải tập trung quản lý thu thật tốt, chống thất thu mới có thể đảm bảo dự toán đề ra.
Theo Baohaiquan.vn
